Amsterdam Vertelt

Vragen aan Amsterdam Vertelt

• Met wie werk je samen?

  Door samen te werken kunnen Foam en de OBA beter inspelen op lokale behoeften en nieuwe, inspirerende culturele activiteiten aanbieden. Zowel Foam als OBA hebben uit projectevaluaties van beide doelgroepen duidelijke signalen ontvangen dat dit soort projecten zeer welkom zijn en dat er meer mensen willen participeren. De behoefte om activiteiten voor kwetsbare ouderen te bundelen en te verbeteren en meer toegankelijk te maken, speelt in deze samenwerking een grote rol. De OBA en Foam delen de intentie om gezamenlijk de opgedane kennis uit eerdere projecten naar een duurzame vervolgprogrammering te vertalen. Voortbordurend op deze gedeelde ambities en complementaire ervaring is tijdens een gezamenlijke brainstorm zo het idee voor het project Amsterdam Vertelt ontstaan. Hierin bundelen OBA en Foam hun krachten om te komen tot een bijzonder project dat buiten de reguliere programmering valt. De samenwerking tussen deze twee Amsterdamse instituten is om vele redenen relevant. Allereerst vanwege de gemeenschappelijke deler ‘Amsterdam’. De OBA en Foam willen allebei middenin de Amsterdamse maatschappij staan en van waarde zijn voor de stad en haar inwoners. Beide instituten zijn aanwezig in de wijk: OBA met haar 26 vestigingen en wijkgerichte programmering, en Foam met haar diverse educatieve projecten. Voor beide instellingen is (talent)ontwikkeling en het stimuleren van actieve cultuurbeoefening een speerpunt in het beleid. Maar ook inhoudelijk gezien sluiten literatuur/taal en beeldcultuur/fotografie naadloos op elkaar aan. Verhalen en fotografie bieden van nature veel aanknopingspunten om actief met elkaar in gesprek te gaan, geïnspireerd te raken en talent te ontwikkelen.

• Hoe ga je samenwerken?

  Foam en de OBA weten uit ervaring dat dit soort projecten arbeidsintensief is. Ook daarom is het goed om dit met een daadkrachtige partner te kunnen doen. De coördinatie van het project wordt gedeeld door de OBA en Foam. Zowel de OBA als Foam weten waar hun publiek is en hoe ze dit publiek kunnen aantrekken en aanspreken. Beide hebben de kennis en ervaring over het stimuleren van diverse doelgroepen tot participatie en uitwisseling via artistieke en culturele projecten. Foam is gespecialiseerd in fotografieprojecten en de OBA in taal- en mediawijsheidprojecten. Via de vestigingen van de bibliotheek in de wijken zal de OBA tevens alle activiteiten faciliteren. Per onderdeel is steeds één organisatie 'in the lead'. Zo zal Foam het voortouw nemen in de voorbereidingsfase en de organisatie van de tentoonstelling, de OBA in het werven van de deelnemers en de lokale promotie, daarna weer Foam in de workshops en uiteindelijk de OBA in het verspreiden van het wijkmagazine. Een potentiële uitdaging is dat de OBA en Foam twee compleet verschillende instellingen zijn wat betreft de organisatie- en beslisstructuren. De OBA is een stuk groter dan Foam. Het is een uitdaging om op hetzelfde tempo te kunnen blijven schakelen. Door continu te blijven evalueren over de voortgang, houden we een vinger aan de pols om de beoogde artistieke en maatschappelijke impact te kunnen maken. Ook de fysieke verspreiding van de samenwerkingspartners over de stad is een uitdaging. Elke OBA-vestiging heeft lokaal een eigen team en elke samenwerking zal anders zijn.

• Wat zijn de effecten van wat jullie hebben gedaan?

  Afgelopen 2 jaar hebben OBA en Foam met Amsterdam Vertelt meer dan 300 ouderen en 150 jongeren geïnspireerd om actief aan cultuurbeoefening te doen. Al deze deelnemers hebben op een actieve wijze deelgenomen aan dit intergenerationele project, waarbij ze op hun eigen niveau kennis hebben gemaakt met fotografie en schrijven, of zich verder hebben kunnen bekwamen in hun skills op dat gebied. Door jong en oud met elkaar in contact te brengen en gelijkwaardig samen te laten werken hebben we het gevoel van veiligheid in de wijk en contact tussen generaties weten te stimuleren. Een direct resultaat van de workshops en masterclasses waren de Amsterdam Vertelt Magazines die in de vier stadsdelen zijn uitgebracht. Deze werden in de omgeving verspreid en vertelden het verhaal van de wijk. Voor én door Amsterdammers van verschillende leeftijden en achtergronden. Zowel het bereik van het aantal deelnemers en het totale bereik van het project is groter ten opzichte van de vooraf gestelde doelstellingen. Juist omdat we ruimte hebben gelaten om op wijkniveau te werken en buurtbewoners daar nauw bij te betrekken (in de opzet, werving, uitvoering en afronding) hebben we de impact kunnen vergroten. Daarnaast heeft het organiseren van extra activiteiten de inbedding van het project in de wijk bevordert. Het vergrootte namelijk de kans op kennis te maken met het project. Het tonen van de Magazine portretten in het museum ter afsluiting van het project heeft er bovendien voor gezorgd dat ruim 40.000 bezoekers van Foam in aanraking kwamen met Amsterdam Vertelt.

• Waaruit blijken deze effecten?

  Door tijdens de ontwikkeling van de methodiek de deelnemers te betrekken middels een seniorenpanel, de methodiek uitgebreid te testen tijdens de pilotfase en tussentijds te evalueren hebben we ervoor kunnen zorgen dat het programma aanbod zo goed mogelijk was afgestemd op de (verschillende) behoeftes van de deelnemers. We kregen waardevolle feedback van de deelnemers waardoor we de methodiek konden aanscherpen en beter konden inspelen op het niveauverschil in de workshops en masterclasses. Hiermee stemmen we het aanbod af op zowel kwetsbare als meer vitale ouderen, en op jongeren van basisonderwijs tot mbo'ers. Middels het verduurzamingstraject in Banne hebben we onze kennis kunnen delen met andere cultuurinstellingen in en buiten Amsterdam. We willen zoveel mogelijk organisaties inspireren een soortgelijke aanpak te ontwikkelen en ook in te zetten op cultuurparticipatie voor verschillende doelgroepen, en hen tevens met elkaar in contact te brengen. Dit doen we door samen te werken met nieuwe partners in de stad, en door continu in gesprek te blijven met de doelgroep en andere belangrijke stakeholders. Zowel de lovende reacties van de deelnemers, met name de vraag naar structureel aanbod in de wijk, als de belangstelling van collega culturele instellingen in de wijk, zegt veel over de waarde van het project (en de methodiek) in de wijk. Daar zijn we erg trots op!

• Met wie heb je dit gedaan?

  Het project Amsterdam Vertelt organiseerde Foam samen met de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA). Vooral omdat de OBA zich ook meer ging toespitsen op deze doelgroep, via het project 'Kwetsbare Ouderen' dat in 2015 van start ging. Het was meer dan logisch om de krachten en kennis op dit vlak te gaan bundelen. Samen hebben we een stevige infrastructuur in de stad, een relevant netwerk en een groot bereik. We zijn nog steeds erg blij dat later ook de Gemeente Amsterdam is aangesloten vanuit het beleid op Amsterdam als Age Friendly Cities. Deze allianties hebben ervoor gezorgd dat we impact konden maken, die het project Amsterdam Vertelt heeft overstegen en waarmee we voorbeeldstellend zijn voor andere steden en organisaties.

• Wat is je opgevallen in de samenwerking; wat ging goed, wat kon beter?

  Natuurlijk gaat de samenwerking nooit precies zoals je die vanaf moment één voor ogen hebt: de samenstelling van het projectteam verandert door interne functiewijzigingen of nieuwe medewerkers. En ook het verschil in organisatiegrootte en beslisstructuur maakt de samenwerking af en toe uitdagend. Hoe blijf je samen op hetzelfde tempo lopen. Taakverdelingen onderling werden achteraf ook aangepast naar capaciteit en kennis. Het is een leerproces, maar het belangrijkste is dat het enthousiasme hoog is. Het netwerk van de OBA, vooral met betrekking tot de locaties en de werving/communicatie, is een goede toevoeging. Ook helpt het netwerk van de OBA bij het vinden van de Stadsdeelschrijvers en docenten voor de masterclasses en workshop. Hun didactische aanpak is echter anders en loopt vaak uiteen per programma. In de ontwikkeling van de workshops neemt Foam dan ook het voortouw. Dit verloopt allemaal in grote lijnen conform de verwachtingen die we hierbij hadden. Door de samenwerking hebben we een groot bereik en weten we samen een breed publiek aan te spreken. Onze adressenbestanden hebben enigszins overlap, maar we hebben we vooral ook allebei veel nieuwe contacten kunnen toevoegen aan ons bestand. Ook de organisatie van het symposium voor het project Twee keer kijken van Foam bij de Centrale OBA is een goed voorbeeld van de toegevoegde waarde van de samenwerking. We mogen gebruik maken van de faciliteiten van de OBA voor dit symposium, aangezien de resultaten van dit project van Foam de basis hebben gelegd voor het gezamenlijke project Amsterdam Vertelt.

• Wat is er volgens jou voor nodig om kunst en maatschappij samen in de toekomst nog meer impact te laten maken?

  Om in de toekomst kunst en maatschappij samen nog meer impact te kunnen laten maken, is er een breed draagvlak nodig. Die impact moet zichtbaar en concreet zijn, zodat iedereen begrijpt waarom kunst zo belangrijk is voor de maatschappij. Met name in roerige economische en politieke tijden kan het een manier zijn om jezelf uit te drukken, of juist om de ander te begrijpen. Het kan bijdragen aan een gevoel van saamhorigheid, veiligheid en trots. Het kan mensen samenbrengen en dialoog stimuleren. Om deze overtuigingen minder abstract te maken, moeten de concrete en succesvolle voorbeelden meer zichtbaar gemaakt worden. Ook moet samenwerking tussen kunst en andere domeinen gestimuleerd worden. Wanneer kunst van niveau integraal onderdeel wordt in het bedrijfsleven of het domein zorg, worden de effecten zichtbaar. Om kunst en maatschappij samen nog meer impact te kunnen laten maken is meer onderlinge kennis en verwevenheid nodig tussen de domeinen. Onze tip aan fondsen is om hierover zoveel mogelijk kennis te verzamelen, mee te lopen met workshops/activiteiten en deze vast te leggen door middel van interviews en/of audiovisueel materiaal. Ook kan hier een budget voor beschikbaar worden gesteld door het fonds aan de uitvoerende partij, om te stimuleren dat kennis actief wordt verzameld en gedeeld. Door deelnemers van begin tot het eind te volgen en door middel van kwalitatieve evaluatie en video kan in kaart worden gebracht welke impact het project heeft op persoonlijk niveau.

• Wat zijn jouw belangrijkste tips?

  De belangrijkste tip is om je doelgroep al vroeg in het proces te betrekken bij je plan. Hoewel de uitvoeringsfase van Amsterdam Vertelt pas in september start, is de voorbereidingsfase minstens zo belangrijk (of nog belangrijker) om impact te realiseren. De doelgroep speelt daar een hoofdrol in. Samen met hen geven we de activiteiten vorm, zij bepalen de vraag, ons antwoord daarop is het aanbod. Dat is de enige volgorde die werkt - andersom niet. Je moet je ideeën niet opleggen, maar verder ontwikkelen met je beoogde doelgroep en aanpassen indien dat nodig is. Bottom line: ga vraaggericht te werk. De onderzoek- en voorbereidingsfase staat niet los van je projectplan, maar maakt daar integraal onderdeel van uit. Investeer ook daar in en je vergroot je kennis en geloofwaardigheid. En daarmee ook je impact.
  
  Blijf voortdurend in dialoog, zonder in eindeloze overlegstructuren te vervallen. Houd het waar mogelijk praktisch en concreet. Wees niet bang elkaar aan te spreken op wat er niet goed lijkt te gaan. Trek op tijd aan de bel, als problemen zich voordoen en zoek samen naar een oplossing. Houd de gezamenlijke ambitie duidelijk en helder voor ogen.